مقدمه

در قسمت قبل در مورد مفهوم اخلاق و دولت اخلاقی مطالبی بیان شد و اینک دنباله بحث:

از مجموع احادیث، استنباط می‌شود که برای انسان، در دورة حکومت امام مهدی علیه السلام تمام ایده‌ آل ها و آرزوهای حقی که دارد و ممکن است که به آن‌ها دست بیازد، تحقق خواهد یافت و پیشرفت به گونه‌ای است که بالاتر از آن قابل تصور نیست. از نظر علمی، اخلاقی، اقتصادی، امنیتی، آدمی به کمال مطلوب خود خواهد رسید و در این میان رشد اخلاق و ملکات حمیده در انسان‌ها در پرتو دولت کریمه که بی‌شک دولتی اخلاقی و با کرامت است خیره کننده خواهد بود.

امام باقر علیه السلام در توصیف رشد اخلاقی در عصر مهدی می‌فرماید:

«اذا قام قائمنا و و ضع علی رۆوس العباد …؛ اکمل به اخلاقهم»(۱)؛ وقتی قائم ما قیام کند دستی بر سر بندگان ما می‌کشد و اخلاق‌شان را به کمال می‌رساند.

در احادیث مختلف گوشه‌ای از شیوه و برنامه‌های امام عصر علیه السلام در رشد اخلاقی و ارزشی انسان‌ها به تصویر کشیده شده است. ما با استفاده از این احادیث، برخی از کارهایی را که امام عصر علیه السلام برای رشد اخلاق و تربیت معنوی انسان‌ها انجام می‌دهند اشاره می‌کنیم.

۱٫ تعلیم از طریق عمل

کارآمدترین روش در تعلیم و تربیت انسان‌ها عامل بودن مربی به گفته های خود است. اساسا رمز توفیق انبیا و امامان معصوم علیهم السلام در امر تبلیغ دین شیوه رفتاری آن بزرگواران است. رفتار و حرکات حضرت حجت علیه السلام نیز در آن دوران که در معرض دید عموم قرار خواهد داشت، بالاترین آموزش و تعلیم عملی معارف قرآن و اهل البیت علیهم السلام به شمار می‌رود؛ زیرا وجود امام علیه السلام جلوه تمام عیار برنامه‌ها و دستورهای الهی است امام رضا علیه السلام در مورد ویژگی های امام زمان علیه السلام می‌فرماید:

«امام داناترین، حکیم‌ترین پارساترین، حلیم‌ترین، شجاع‌ترین و بخشنده‌ترین مردم است. او برای مردم از خودشان سزاوارتر، از پدر و مادرشان مهربان‌تر و در برابر خداوند از همه متواضع‌تر است. آن‌چه به مردم فرمان می‌دهد، خود پیش از دیگران به آن عمل می‌کند، و آن‌چه را که مردم را از آن نهی کند، خود بیش از همگان از آن می‌پرهیزد».(۲)

امام در حقیقت با عمل خود اخلاق را به مردم نشان خواهد داد و آنان اخلاق را عملاً خواند آموخت.

۲٫ عدالت اخلاقی

یکی از معانی لغوی عدل، قرار دادن هر چیزی در جای خودش است.(۳) معانی دیگر نیز در لغت برای عدل و عدالت آمده است. عدالت به یک معنا صفت فعل خداوند است و وقتی گفته می‌شود خدا «عادل» است مقصود این است که هر چیزی را در جای خودش آفریده «و بالعدل قامت السموات و الارض».

در بحث اخلاقی مقصود از عدالت، اعتدال قوای نفس و تسلط عقل بر شهوت غضب و وهم است. لذا عدالت یکی از اوصاف مۆمنین حقیقی است و از اهداف تربیت اسلامی به شمار می‌رود که با نفی ظلم در حوزه ارتباط با خدا، برای خویشتن و جامعه محقق می شود.

در حقیقت «عدالت اخلاقی» ملکه‌ای است که اگر آدمی بدان آراسته شود، بی هیچ اکراه و اجباری همواره در برابر قوانین الهی متواضع خواهد بود و به جای قانون گریزی به قانون‌پذیری روی می‌آورد، کسی که به عدالت متصل باشد کوچکترین ظلم یا خلاف ادب و اخلاق از او سر نمی‌زند و حتی دانه‌ای را از دهان مورچه‌ای بیرون نمی‌کشد. به همین خاطر تمام خلایق و موجودات از دست او در ایمنی‌اند و در واقع او مظهر بعضی از اسماء الهی مثل «یا امان» خواهد بود البته این معنا درجه بالای عدالت است که تا رسیدن به عصمت دارای مراتبی است و این معنای بیان نورانی امام عصر علیه السلام است که فرمود: «انی امان لأهل الارض».(۴) امام عصر علیه السلام به عنوان حجت الهی با دارا بودن بالاترین ملکات اخلاقی، تندیس عدالت اخلاقی در بین مردم خواهد بود امام علیه السلام با تربیت و پرورش انسان‌ها آن‌ها را به صفت عدالت آراسته می‌گرداند امام علی علیه السلام درباره احیای عدالت توسط امام مهدی علیه السلام می‌فرماید: «فیریکم کیف عدل السیرة؛ پس ]مهدی علیه السلام‌[ عدالت واقعی را به شما نشان خواهد داد که چگونه است …».(۵)

علی علیه السلام در خطبه ملاحم می‌فرماید:

«یعطف الهوی علی الهدی اذا عطفوا الهدی علی الهوی … فیریکم کیف عدل السیرة و یحیی میت الکتاب و السنة؛(۶)

چون مهدی علیه السلام ظهور کند خواهش‌های نفسانی را به هدایت آسمانی بازگرداند، پس از آن که رستگاری را به هوای نفس بازگردانده باشند…. مهدی علیه السلام به شما نشان خواهد داد که روش عادلانه در حکومت چگونه است و آن‌چه را که از کتاب و سنت متروک مانده، زنده خواهد ساخت».

پی‌نوشت:

۱ . بحارالانوار، ج۵۳، ص۳۳۶٫

۲ . من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۴۱۹٫

۳ . «وضع کل شیء موضعه».

۴ . بحارالانوار، ج۷۸، ص۳۸٫

۵ . نهج البلاغه، خ۱۳۸٫

۶ . روزگار رهایی، کامل سلیمان، ۶۰۶٫

منبع:تبیان

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: